رسانه نوا – تمام پژوهشگران موسیقی در ارائۀ تعریف واحد و مشخص برای موسیقی بومی اتفاق نظر ندارند. برخی موسیقی محلی را معادل موسیقی عامیانه، موسیقی فولکلوریک، موسیقی بومی، موسیقی مردمی و موسیقی توده دانسته اند.
به گزارش رسانه نوا، در این مطلب موسیقی بومی جزیره قشم معرفی می‌شود:
ساز عود
این ساز در جزیره قدمتى دیرینه ندارد. عود میراث کشورهاى حوزه‌ى خلیج فارس است و توسط نوازندگانى که به کشورهاى عربى، به ویژه امارت سفر مى‌کردند ـ و تعدادى از آنها سال‌ها در این کشورها مشغول به کار و زندگى بوده‌اند ـ به جزیره آمده است.
اغلب آهنگ‌هایى که با عود نواخته مى‌شود عربى است و تعداد معدودى از این آهنگ‌ها ایرانى است که از نظر ترتیب اجرایى فواصل ـ نت شاهد و ایست ـ کاملاً بر دانگ‌هاى دستگاه‌ها و آوازهاى موسیقى ردیف دستگاهى منطبق نیست. فقط تعدادى ترانه در دستگاه سه‌گاه با عود اجرا مى‌شوند که لهجه موسیقایى آنها بیشتر به حوزه موسیقى عرب نزدیک است.
نوازندگان عود بیشتر در مراسم عروسى به اجرا مى‌پردازند که براساس خواست مردم و حضار مجلس هر آنچه که توان اجرایى آن را داشته باشند ارائه مى‌دهند. گستره اجرایى آنها تمام ترانه‌هاى کوچه و بازار تهران، خوزستان، رادیوهاى ایران و حوزه‌ى خلیج فارس و ترانه‌هاى ساخته نوازندگان عربستان، یمن، امارات و آثار نوازندگان پیشکسوت جزیره را تشکیل مى‌دهد.
قطعات آوازى موسیقى عود شامل تقسیم‌هاى موسیقى عرب است. اما قابل توجه است که اجراى این ساز در قشم لهجه‌ى موسیقایى قشمى دارد که به این موسیقى ارزش‌هاى خاصى بخشیده است. سازهاى ”درینگه“ ”دوسره“ یا ”بانگو“ ”جینگ“ یا ”تامبورین“ به همراه خواننده و گروه آواز عود را همراهى مى‌کنند.
نوازندگان عود اغلب خواننده‌اند و بعضى از آنها ترانه‌ساز و شاعر ترانه‌ها نیز هستند. این بخش از موسیقى عود به دلیل خلاقیت شخصى نوازنده، خارج از حوزه موسیقى وارداتى یا باقى موارد، این موسیقى را بسیار بااهمیت جلوه مى‌دهد و دور از انصاف است که تکنیک بالاى نوازندگى و صداى زیباى بعضى از نوازندگان را در نظر نگیریم.
نکته مهم دیگر، نوازندگان پر تعداد ساز عود در جزیره است که در هیچ جاى دیگرى از ایران این تعداد نوازنده عود نداریم. همین حکایت، عود را از یک ساز رسمى به یک ساز محلى تبدیل کرده است. چرا که با عود ترانه‌هاى محلى را با لهجه موسیقایى ویژه‌اى مثل دوتار، تنبور، قیچک، سرنا و در دیگر نقاط ایران‌زمین مى‌نوازند.
موسیقى نى زبانه‌دار (فلوت)
این موسیقى نیز وارداتى است. تأثیر همه روزه ارتباط با فرهنگ کشورهاى عربى حوزه خلیج فارس مردم جزیره را به‌طور طبیعى به فرهنگ مجاورشان علاقه‌مند کرده است.
نى چوبى موجود در جزیره که نزد مردم و نوازندگان به ”فلوت“ مشهور است، نى زبانه‌دار است که در مصر و کشورهاى شمال آفریقا به ویژه ممالک عرب زبان تا کشورهاى عربى حوزه خلیج فارس، تقریباً در میان تمامى اعراب استفاده از آن رایج است.
مجموعه موسیقایى این ساز در جزیره تعدادى، مقام‌هاى آوازى موسیقى عرب، ”تقسیم“ و تعدادى ضربى است، همچنین امکانات خوبى براى بداهه‌نوازى دارد. بهترین نوازنده این ساز هم‌اکنون محمد منصورى وزیرى است. نى را معمولاً همان گروه کوبه‌اى که با عود به صحنه مى‌روند همراهى مى‌کنند.
یاسمن قاسمی 
دیدگاه شما