مداحی و نوحه سرایی و ارتباطشان با موسیقی چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ فرهنگی امری نیست که امروزه بتوان به سادگی از کنار آن رد شد، چون همان طور که گوش دادن به موسیقی در میان بخشی از جامعه امری فراگیر شده است، استماع نوحه نیز در بین بخش بزرگی از جامعه‌ی اسلامی بسیار فراگیر و جزئی از زندگی آنان شده است و دیگر مانند گذشته، محدود به حسینیه‌ها و تکایا نیست و در ماشین، منزل و حتی به عنوان زنگ تلفن همراه استفاده می‌شود و به پدیده‌ای مدرن و لاینفک از زندگی در جوامع جدید تبدیل شده است.
لذا توجه و تفقه در این زمینه، به منظور برنامه‌ریزی و مدیریت آن، بسیار ضروری است. موضوع ارتباط حوزه‌ی موسیقی و مداحی را می‌شود در سه بخش بررسی کرد:
۱٫ تاریخ و پیشینه‌ی مرثیه، مداحی و نوحه‌سرایی
۲٫ ابعاد هنری و فنی
۳٫ ابعاد فرهنگی و اجتماعی موضوع از موضوعات بسیار جالب توجه به لحاظ فرهنگی، هنری و اجتماعی، همین بحث ارتباط میان نوحه‌ها و موسیقی و به خصوص موسیقی‌های رایج در جامعه است که کمتر مورد توجه پژوهشگران و تحلیل‌گران حوزه‌ی فرهنگ و هنر قرار گرفته است.
چنان که مسلم است، موسیقی عزاداری و جشن‌های مذهبی (آوازها و نغمات) بسیار تحت تأثیر موسیقی روز، پرطرفدار، رایج، غالب و جوان‌پسند جامعه است تا حدی که می‌توان گفت با تغییر نوع فُرم و شکل موسیقی رایج، شیوه و شکل الحان مداحان نیز تفاوت می‌کند. با ظهور دوباره‌ی موسیقی پاپ بعد از انقلاب و با جهش و حرکت سریع آن، که نیاز و استقبال عمومی را در پی داشت و سبکی جدید در موسیقی به حساب می‌آمد، ذائقه و حافظه‌ی موسیقایی مردم به سمت حالات و فُرم بیانی موسیقی پاپ کشیده شد. هم‌زمان با این روند، مداحان نیز شروع به ساختن نواهایی در این فضا کردند؛ تا آنجا که عده‌ای از مداحان ملودی‌پردازی در گام‌های مینور را بهتر از الحان موسیقی اصیل ایرانی می‌توانند انجام دهند و در فضای موسیقی پاپ آسان‌تر می‌خوانند. بخش دیگر این جریان مربوط به موضوع ظهور ترانه و کلمات عامیان در اشعار مربوط به نغمات و الحان و مذهبی است. سابقاً مرسوم نبود که در مداحی از الفاظ و کلمات و اصطلاحات عامیانه به صورت ترانه‌خوانی استفاده شود، اما اکنون به کرّات و اشکال گوناگون، شاهد وقوع این پدیده هستیم. البته نگارنده به هیچ وجه اجازه‌ی قضاوت یک‌سویه را به خود نمی‌دهد. شایان ذکر است که ترانه‌سرایی، هنری زیبا، لطیف و صادقانه است که همراه با کلمات و اصطلاحات محاوره‌ای و عامیانه، مفاهیم بلند و معنوی را انتقال می‌دهد؛
دیدگاه شما