رسانه نوا – در خبرها آمده بود که ارکان اوگور استاد معظم موسیقی از کشور ترکیه قرار است به ایران بیاید. و این خبر بزرگی برای موسیقی ایران بود که توقع می‌رفت واکنش‌های بیشتری در پی داشته باشد. اوگور در ایران هم تا حدودی شناخته شده هست. او استاد بزرگی در موسیقی ترکیه و حتی جهان محسوب می‌شود. همین بس که او مبدع گیتار فرتلس (بدون پرده) است. گیتار ابداعی او را امروز نوازندگان بزرگی در سبک‌های مختلف استفاده می‌کنند.
اوگور امسال یکی از مهم‌ترین چهره‌های جشنواره موسیقی فجر است. او نوازنده‌ای صاحب سبک در باقلاما و در گیتارالکتریک است. ربع پرده نواختن او روی گیتار ابداعی فرتلس‌اش و آهنگسازی هوشمندانه برای این ابداع از مهم‌ترین دستاوردهای هنری این موسیقیدان ترکی است. در ایران هم تلاش‌های بسیاری برای نواختن موسیقی ملی روی گیتار شده است که تاکنون پویا محمودی توانسته از پس این امر خطیر به درستی بربیاید. البته اوگور از ۴۰ سال پیش که گیتارفرتلس‌اش را ابدع کرد به این کار مشغول بود.
ارکان اوگور که هم در موسیقی ملی ترکیه مرتبه استادی دارد و هم در موسیقی جَز صاحب منزلتی جهانی است، در سال ۱۹۵۴ به دنیا آمد و در سال ۱۹۷۶ در حالی که تنها ۲۲ سال داشت گیتارفرتلس کلاسیک را ابداع کرد. او بعدها گیتار دو دسته‌ای برای خودش ساخت که یکی فرت بندی کلاسیک داشت و دیگری فرتلس بود و به این ترتیب در یک قطعه هم می‌توانست فواصل استاندارد غربی و هم فواصل مدنظر خود در موسیقی ترکی را بنوازد. البته او به گیتار فرتلس بسنده نکرده و باقلاما بدون پرده را هم ساخته و آزموده است.
اوگور از ۴ سالگی آموختن موسیقی را با سازهای ویالن، فلوت و باقلاما آغاز کرد. خودش در کودکی به موسیقی کلاسیک اروپایی گرایش بیشتری داشت ولی معلمی در دبستان او را تشویق کرد که به موسیقی ملی خودشان یعنی موسیقی خلق (halk muziği) بپردازد (این موسیقی در واقع موسیقی کلاسیک آنهاست). در دوران دبیرستان به گیتار روی آورد و شنیدن موسیقی جیمی هندرکیس او را دگرگون کرد. در دانشگاه آنکارا فیزیک خواند و بعد در مونیخ ادامه تحصیل داد. در همان سال‌ها تغییر عقیده داد و تصمیم گرفت که موسیقیدان بشود به ترکیه بازگشت و از کنسرواتوار استانبول فارغ التحصیل شد.
اوگور در موسیقی ملی خودشان سازهای بسیاری از جمله باقلاما و Komuz یا قوپوز (ما با عنوان چگور می‌شناسیمش) می‌نوازد و به عنوان استاد نواختن این سازها شهرت دارد. اما توانایی حیرت انگیز او در نواختن گیتار و سازهای ملی ترکیه، باعث نشد او در مسیر آهنگسازی گام‌های بلندی برندارد. معمولا آهنگسازانی که از سنت نواختن سازهای ملی یا محلی می‌آیند، آهنگسازان چندان خوبی نیستند، آنها بیشتر به واسطه بداهه‌پردازی‌هایشان شهرت پیدا می‌کنند اما اوگور در کنار نبوغ‌اش در نواختن سازهایی مثل عود، باقلاما، کمانچه، ویالن و …. آهنگساز برجسته‌ای هم هست. اصلا وجه آهنگسازی او از نواختن‌اش مهم‌تر است.
در این سال‌ها او صدها اجرا درکشورهای مختلف داشته و پروژه‌های مختلفی را از سر گذارنده است و نزدیک به ۳۰ اثر از او منتشر شده است که به طور گزیده می‌توان به چند مورد اشاره کرد. «فرتلس» با عنوان دیگر «یک عمر مسافر» از جمله آثار مهم اوست که در سال ۱۹۹۴ او را در اروپا مطرح کرد. آلبومی که اوگور خلاقانه برای گیتار فرتلس آهنگسازی کرده بود.
در میانه دهه اول قرن بیست و یکم اوگور تریو تلوین را همراه با نوازنده ایلکین دنیز (کنتر‌باس) و آلپ بیک اوغلو (درامز) تشکیل داد. آلبوم «تلوین» حاصل این همکاری نه چندان طولانی است. آلبومی که بسیار مورد ستایش قرار گرفت. در واقع او در این آلبوم گرایش خالصی به موسیقی جز نشان داد. این آلبوم بر مبنای مقام‌های موسیقی خلق آهنگسازی شده بود ولی فرانچسکو مارتینلی، منتقد برجسته ایتالیایی نوشت که این آلبوم بیشتر متاثر از موسیقی جان کلترن و بیل اوانز هست. هشت سال پس از تلوین، دِریا تورکان، نوازنده جوان کمانچه ترکی جای سازِ درامز در تریوی تلوین را گرفت. و حاصلِ سه روز بداهه‌نوازی گروه در استودیویی در استانبول ضبط دو آلبوم بود که یکی از آنها «لمس» نام گرفت. این آلبوم غلظت جَز را کمتر داشت و بیشتر وام دار موسیقی ملی ترکیه بود.
اوگور موسیقیدان چندوجهی و با تجربه‌ای است که حضور او در ایران می‌تواند جدای از لذت موسیقایی، آموزه‌هایی هم برای هنرمندان نوجوی ایرانی داشته باشد. باید منتظر بود و دید در جشنواره او چگونه بر صحنه می‌رود و کدام سازها را می‌نوازد.
دیدگاه شما